Уруглар дээрже хүннү канчап октапканыл? Бушмен тоол

Шаанда хүн кижи турган, черге чурттап чораан чүве-дир. Ооң бир колдуунуң адаандан чырык херелденип үнүп турган. Кажан кижи-хүн холун өрү көдүрүптерге, чырык апаар, куду бадырыптарга,караңгылай бээр. Хүндүс ооң чырыы ак, а дүне от дег кызыл.
Кижи-хүн чыдыптарга, чүгле ооң бажыңын долгандыр чырык турар, а өске бүгү өртемчей, дээрни булуттар бүргей алы берген чүве дег, дүмбей караңгы апаар.
Бир кадай кижи кижи-хүнче уругларын чорудар бодай берип-тир: ону тургузуп алгаш, дээрже үндүр октаптыңар дээн. Оон башка хүн чокта, соогу кончуг болган. А бир эвес хүннү өрү октаптар болза, чырып база чылый бээр, ынчан бушмен рис база дораан кургай бээр апаар.
Кадай уругларын кый деп алгаш, чагып-тыр:
— Кижи-хүн удуп чыдыптар болза, чеде бергеш көөр силер, бир эвес хөлчок удуй берген болза, туткаш дүрген-не дээрже үндүр октаптар силер. Дыка өрү!
Уруглар кижи-хүнче чоруп каап-тырлар. Хөлчок оожум, шимээн чок келгенинден ашак уругларның ону туткаш, канчап дээрже октапканын-даа билбейн барып-тыр.
Уруглар Кижи-Хүнче мынча деп алгырып-тырлар:
— Оо, бистиң кырган-ачавыс, хүннүң колдуу! Бүгү чер кырын чырыдар, чылыдар, бистиң шуптувусту чылдыр изиг хүн бооп артып кал. Сен биске чедип кээриңге-ле, караңгы дүмбей арлып турар болзун!
Оон бээр-ле ындыг болган чүве-дир. Хүн үнүп кээрге, караңгы арлы бээр. Хүн ажа бээрге, чер кыры караңгылай бээр. Ынчаарда ай үнүп кээр. Ооң чырыындан караңгы чиде бээр.
Хүн үнүп келгеш, караңгыны сывыртап, бижээ-биле ону бичии кескиндилер кылдыр кезип эгелээр. Ынчаар орта ай тургаш, оон дилээр:
— Оо, хүн! Уругларым дээш оода-ла хендирбемни арттырып каап көр! Ынчаар орта хүн айның аайынга кире бээр. Оон чоорту-ла ай база катап бүдүн хевээр апаар. Ол дээрге чүдүлге-сүзүглүг Царна шерииниң ай болзун деп дужаагаш, дээрже октапкан сандалиязы чүве-дир.
Дээрде хүн ынчаар тывылган чүве-дир.
Хүндүс бүгү чер долгандыр чайынналып чырып турар, кижилер кайнаар-даа барып, чүнү-даа: шыргай аргаларны-даа, оларның аңнары газельдерни, антилопаларны дээш өске-даа аңнарны көрүп болур.
Кижилер бот-боттарынга үнчүп-киржип аалдажып чоруур, а хүн оларның оруун чырыдып бээр.